Χόρευε και μη, Ερεύνα!

Επιμέλεια: Σοφία Μάντη, Καθηγήτρια Τομέα Performing Arts, Χορεύτρια-Δασκάλα χορού-Χορογράφος

Η τέχνη του χορού, απόλυτα θαυμαστή ,απύθμενα σκληρή. Προτίμησα να γράψω σε πρώτο ενικό γιατί θεωρώ πως την δεδομένη χρονική στιγμή είναι πιο ουσιώδες να αναφερθείς στον χορό μέσω καταγραφών προσωπικής αποκαθήλωσης και εξομολογητικής διάθεσης  παρά αναπαραγωγών πληροφοριακού ιστορικού της υλικού.

Περί Χορού και άλλων δαιμονίων…

Δεν θα μπορούσα να πιστέψω πως μια ιδέα η μια αίσθηση θα μπορούσε να αλλάξει όλες μου τις φυσικές λειτουργίες μετατρέποντας τις σε προσπάθεια για ένταξη σε αυτή πια την τεχνητή πραγματικότητα. Δεν είχα ποτέ αναλογιστεί πως προετοιμάζω τον εαυτό μου συνειδητά και αυτό ίσως είναι το χειρότερο,  για να αφήσει μια κανονική σωματική λειτουργία και να αρχίσει να υποδύεται …την χορεύτρια! Άρα αρχίζω να νιώθω πως όλα ξεκινούν από αυτή την βαρύνουσα σημασία που δίνω σε αυτή μου την επιλογή να είμαι κάτι που υπάρχει σε μια αίθουσα που είναι προορισμένη να δέχεται τους ομοίους μου. Μετά από αυτή την πρώτη μου επισήμανση βλέπω καθαρά πως χάνω κάθε επαφή με την ανθρώπινη φύση μου και τις καθημερινές της ανάγκες.

Το περπάτημά μου από την είσοδο μου στην αίθουσα χορού μοιάζει διαφορετικό από αυτό που συνήθως έχω στον δρόμο, τα χέρια και το κεφάλι μου χάνουν κάθε αυθόρμητη σχέση με το υπόλοιπο σώμα, τα πόδια μου παγώνουν στις θέσεις που οφείλω να γνωρίζω και το σημαντικότερο παύει κάθε φυσιολογική ροή της αναπνοής μου. Άρα, είμαι έτοιμη να κάνω κάτι απροσδόκητα δύσκολο και έξω από την φύση μου το οποίο βάσει του παραπάνω ορισμού είναι πολύ πιο κουραστικό από ότι κάνω την υπόλοιπη μέρα μου. Ο τελευταίος συλλογισμός σε συνδυασμό με την εξ αρχής αίσθηση μου ότι δεν γνωρίζω το σωστό και πρέπει να προσπαθήσω να το κατακτήσω καθιστούν αδύνατη την ουσιαστική προσέγγιση του οτιδήποτε. Παίρνω άρα ως δεδομένο πως επιχειρώ με όλους τους αφύσικους, πολύπλοκους, και καλοσχεδιασμένους τρόπους να χορέψω! Είμαι δε τόσο  απορροφημένη από την επιθυμία μου να κατανοήσω αυτό που μου συμβαίνει, που το μοναδικό που εν τέλει κατορθώνω είναι να συντηρώ την ίδια λανθασμένη πρακτική που τόσα χρόνια το σώμα αφομοιώνει ως χορευτική πραγματικότητα.

Δεν είχα ποτέ σκεφτεί πως αυτή μου η επιθυμία είναι ανασταλτικό στοιχείο, εμπόδιο κάθε φυσικής μυϊκής συμπεριφοράς. Αρχίζω να καταλαβαίνω πως φορτίζω συναισθηματικά την σωματική μου παρουσία με αποτέλεσμα να επιδιώκω προς βοήθεια της τεχνικής μου εξέλιξης να χρησιμοποιήσω κάθε κοντινό συναίσθημα προς το χορευτικό βήμα ή την μουσική. Με αυτό τον τρόπο αφυδατώνω το σώμα από κάθε υγρό και εύπλαστο υλικό, που θα μου πρόσφερε μια στιγμή πιο κοντά στην καθαρή χορευτική αλήθεια. φορτίζοντας το με χιλιάδες έντονα συναισθήματα που το μόνο που μου προσφέρουν είναι ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο τοποθετώ την ανασφαλή, στενόμυαλη και ελλιπή άποψη που έχω για το σώμα μου, το χώρο, τον χρόνο, την ροή και άρα τον χορό. Ξεκινώ την καθημερινή μου εξάσκηση με δύο εχθρούς , το μυαλό μου σε εγρήγορση και το εγώ μου γεμάτο πολύτιμα εκφραστικά φορτία έτοιμα ν απλωθούν σε όλη την αίθουσα. Ξεκινώ την καθημερινή μου άσκηση με έναν μεγάλο απόντα τον εαυτό μου. Και ενώ τα καταλαβαίνω όλα αυτά είναι απίστευτο το πως δεν γνωρίζω πώς να τα αποφύγω ή πώς να τα ξεχάσω ή πώς να κάνω κάτι άλλο.

Όλοι μπορούν να χορέψουν!

Η αλήθεια είναι πως όλοι μπορούν να χορέψουν, ναι καλά διαβάσατε, μετά από χρόνια καταναγκαστικών μαθημάτων ψυχαναγκαστικών διαδικασιών και λοιπών χορευτικών πειραματισμών. μπορώ ευθαρσώς να πω και να απολαύσω την φράση όλοι μπορούν να χορέψουν αρκεί, πάντα υπάρχει ένα αλλά στα θεμελιώδη που μας απασχολούν, να ανακαλύψουν τους μηχανισμούς που πρέπει να κινητοποιηθούν για να ενεργοποιηθεί το σώμα.

Η παραδοσιακή διδασκαλία χρόνια τώρα έχει στερήσει από τον χορό την χαρά της εξατομικευμένης εκπαίδευσης.  Κοινή παραδοχή είναι πως μια ενοποιημένη διδαχή δεν μπορεί να προσφέρει σε όλους τους μαθητές τα μέγιστα οφέλη. Πόσο μάλλον σε ένα αντικείμενο που αρνείται να εκσυγχρονιστεί και πεισματικά εμμένει σε κανόνες και τεχνικές που μεγαλούργησαν σε άλλους αιώνες. Σε αυτό το σημείο είναι χρήσιμο να αναφέρω πως δεν υπάρχει ίχνος απαξίωσης στα λεγόμενα μου ως προς τους βιρτουόζους των κλασσικών ειδών χορού, που χρόνια ολάκερα λειτούργησαν ως πρότυπα αισθητικής, αλλά και παραδείγματα ζωντανά που παρακίνησαν γενιές και γενιές να ασχοληθούν με το αντικείμενο του χορού. Η ένσταση εγείρεται στο πως οι δικές μας γενιές αξιοποίησαν αυτό το πλούσιο υλικό ώστε να το κάνουν να λειτουργήσει στις σύγχρονες κοινωνίες. Η μεθοδολογία σπανίως ερευνήθηκε περαιτέρω και η εξατομικευμένη εκπαίδευση ανεπαισθήτως λειτούργησε.

Όπως σχεδόν σε όλα τα πεδία της ζωής θα έλεγα Χόρευε και μη, Ερεύνα!! Υπάρχουν και εκείνοι που μπορούν να σε οδηγήσουν στο ταξίδι της μάθησης και γνώσης του τι πραγματικά είναι ο χορός , ο καθένας μέσα από την προσωπική του έρευνα επί του θέματος μπορεί να σε εμπνεύσει να σε διδάξει να σε οδηγήσει ώστε να  μετουσιώσεις σε πράξη το χορευτικό σου όνειρο. Ψάξε να τον βρεις είναι μέρος της διαδικασίας. Η άγνοια σε μια τόσο σκληρή τέχνη δεν συγχωρείται, δεν δικαιολογείται και βέβαια δεν μας δικαιώνει.

Και εδώ υπάρχει ένα κοινό μυστικό μεταξύ εκείνων που διδάσκουν ερευνώντας το χορό και εκείνων που διδάσκονται θέλοντας να μάθουν  χορό. Αντιμετωπίζοντας το ανθρώπινο σώμα με σεβασμό ανακαλύπτοντας την κάθε ιδιαιτερότητα με γνώμονα την ατομικότητα και σύμμαχο την ατέλεια,  χρησιμοποιώντας όλους εκείνους τους φυσικούς, γεωμετρικούς, μαθηματικούς νόμους που διέπουν όλα τα κινούμενα όντα, μπορείς να χορέψεις και το πιο δύσκολο είδος! Μα φυσικά θα μπορούσε να μην είναι αυτός ο στόχος να χορέψεις το πιο δύσκολο είδος. Προσθέτοντας το περιεχόμενο των φιλοσοφικών σου επιρροών, κοινωνιολογικών παρατηρήσεων  και συνολικών αντιλήψεων για την ζωή θα μπορέσεις να χορέψεις τον δικό σου χορό να τον εφεύρεις να τον επινοήσεις να τον γεννήσεις και αυτό είναι εκείνο που πολλοί μελετητές λένε πως είναι ο χορός. Η ένωση με το θείο. Τα υπόλοιπα είναι απλή μίμηση της αισθητής πραγματικότητας και κυρίως της ανικανότητας μας να αντιληφθούμε τον προορισμό μας.