Προτάσεις για δημιουργική απασχόληση των παιδιών για τις ημέρες που... Μένουμε σπίτι!

Γράφει η Αρτεμίδη Αγγελική, Ειδική Παιδαγωγός - Β. Εργοθεραπευτή & Εκπαιδεύτρια ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ 360 ΠΑΤΡΑΣ

   Διανύουμε μια περίοδο δύσκολη μα συνάμα και πρωτοφανή για τη χώρα μας που κάποιοι από εμάς ίσως να μην είχαμε φανταστεί πως θα ζήσουμε πόσο μάλλον πως θα είμαστε εμείς πρωταγωνιστές. Καλούμαστε , λοιπόν, να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας αλλά και τους συνανθρώπους μας τηρώντας τα ειλημμένα μέτρα προστασίας και ένα εξ αυτών είναι να ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ. Ας εκμεταλλευτούμε αυτή την ευκαιρία και ας σκεφτούμε τρόπους να εμπλουτίσουμε την καθημερινότητά μας με δραστηριότητες που θα ωφελήσουν εμάς αλλά και τα μέλη της οικογένειάς μας.   

   Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς θα γεμίσουν τον χρόνο των παιδιών τους, εφόσον τώρα πια περνούν όλη τη μέρα μαζί τους, μη μπορώντας να εκτελέσουν τις εκπαιδευτικές αλλά και ψυχαγωγικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού. 

Παρακάτω παρατίθενται προτάσεις δραστηριοτήτων που όχι μόνο θα περάσει ευχάριστα η ώρα των παιδιών αλλά θα ενισχυθούν οι δεξιότητές τους και θα αναπτυχθούν οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας!!! Αρχικά, παρουσιάζονται γενικές δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης. Έπειτα, ακολουθούν  στοχοκατευθυνόμενες δραστηριότητες που αφορούν τον μαγικό χώρο της Ειδικής Αγωγής και τους μικρούς μας φίλους με ιδιαιτερότητες.

Α) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

1.  Ζητήστε τους να είναι οι βοηθοί σας!!! Εντάξτε τα παιδιά σας σε μια δραστηριότητα που έως τώρα συνηθίζατε να εκτελείτε μόνοι σας (πχ μαγειρική-τακτοποίηση δωματίου) ! Τα παιδιά πιο εύκολα γίνονται βοηθοί, καθώς νιώθουν αυτοπεποίθηση όταν τους ανατίθεται κάτι, νιώθουν πως έχουν έναν ρόλο χρήσιμο!
2.  Ξεφυλλίστε παλιά άλμπουμ διηγώντας τους ιστορίες από τα παιδικά σας χρόνια! Βοηθά και τους δύο! Συχνά ακόμα και εμείς οι ενήλικες ξεχνάμε πως κάποτε ήμασταν παιδιά και τα παιδιά , από την άλλη , ίσως να αγνούν πως και οι ενήλικες πριν μεγαλώσουν ήταν παιδιά με τις ίδιες ανάγκες!
3.  Γίνετε ηθοποιοί και δώστε μια παράσταση! Κάντε αναπαράσταση κάποια σκηνή από την αγαπημένη τους ταινία ή εάν θέλετε να υπάρχει και γνωστικό περιεχόμενο κάντε αναπαράσταση μια ιστορική μάχη με δράση (πχ. Μάχη των Θερμοπυλών).
4.  Φτιάξτε μια καλλιτεχνική χορογραφία! Βάλτε βίντεο από το διαδίκτυο και προσπαθήστε μαζί τους να φτιάξετε τη χορογραφία από τον-η αγαπημένο-η τους καλλιτέχνη-ιδα!
5. Γίνετε δημοσιογράφοι! Τα παιδιά πάντα έχουν απορίες για όσα αφορού στους γονείς τους και σίγουρα κι εσείς όταν με τη σειρά σας τους κάνετε ερωτήσεις μπορεί να μάθετε πράγματα για τα παιδιά σας που ίσως ως τώρα να μην τα ξέρατε! Ενδιαφέρον!
6.  Ανακαίνιση των χώρων του σπιτιού! Είναι μια ευκαιρία να αλλάξετε τη διακόσμηση του σπιτιού συνεργατικά με τα παιδιά σας. Αλλαγές στο δωμάτιό τους είναι ιδανικές για ανανέωση του χώρου αλλά και βελτίωση της ψυχολογίας όλων! Βρείτε αγαπημένα αντικείμενα και χρώματα και δημιουργήστε!
7.  Φτιάξτε μια ωραία κατασκευή-χειροτεχνία! Θα έχετε ένα χειροποίητο διακοσμητικό στο σπίτι σας ,με απλά υλικά και χωρίς κόστος!
8.  Δώστε τους να ζωγραφίσουν! Δώστε τους ένα φύλλο χαρτί και παροτρύνετε τα να ζωγραφίσουν ό,τι τα αντιπροσωπεύει! Εάν δυσκολευτούν μπορείτε να τους πείτε να ζωγραφίσουν ό,τι είναι για αυτά η οικογένεια.  Τα μέλη, η θέση ακόμα και τα χρώματα έχουν πολλά να σας πουν!
9.  Παίξτε πουλώ-αγοράζω! Φτιάξτε μια αγορά! Μπείτε στη διαδικασία να κάνετε τους εμπόρους-πωλητές. Εάν τα παιδιά είναι μεγαλύτερης ηλικίας μπορείτε να εντάξετε και τα χρήματα ώστε να εξοικειωθούν!
10.  Εάν σας το επιτρέπει ο χώρος παίξτε λαστιχάκι! Βάλτε δυο καρέκλες , πιάστ ε ένα λάστιχο και παίξτε όπως κάνατε παλιά σε κάποια αυλή!

11. Κατευθυνθείτε σε παζλ δαπέδου! Παίξτε παιχνίδια να πηγαίνει το παιδί από το ένα τετράγωνο στο άλλο σύμφωνα με τις οδηγίες σας ώστε να μάθει μπρος-πίσω , αριστερά-δεξιά. 

13. Φτιάξτε κόμικ!  Ανοίξτε ένα παλιότερο και ανακατασκευάστε τους διαλόγους ή βρείτε κάποιο νέο!

14. Η κούκλα-φίλη! Δώστε μια κούκλα στα παιδιά σας, προσωποποιήστε την και ρωτήστε το τι θα της έλεγε αν ήταν φίλη του. Καμιά φορά τα παιδιά , κυρίως μικρότερης ηλικίας, δεν ξεχωρίζουν ακόμα το πραγματικό από το ψεύτικο και είναι πιο αυθόρμητα την εξωτερίκευση των συναισθημάτων τους.

15.Κρατήστε ημερολόγιο! Όσο βαρετές κι αν είναι κάποιες μέρες από αυτές ίσως στο μέλλον να είναι ντοκουμέντα προς διήγηση ή αναμνήσεις που θα μας βγάζουν ποικίλα συναισθήματα!

16. Καταγραφή σχεδίων-ονείρων! Στα παιδιά οφείλουμε να διατηρούμε την αισιοδοξία τους όσο άσχημα κι αν είναι ή βλέπουμε εμείς τα πράγματα! Για αυτό , λοιπόν! Πάρτε χαρτί και μολύβι και γράψτε τι θα ήθελαν να κάνουν-ζήσουν μετά από αυτές τις περίεργες μέρες! Υποσχεθείτε να τους κάνετε έστω ένα από αυτά…και να το κάνετε!

17. Δραστηριότητες με θέμα τη φύση! Ακόμα και το πιο απλό, αν ασχοληθείτε με τα λουλούδια στο μπαλκόνι ή τον κήπο είναι σημαντικό!

18. Κάντε ένα κολάζ με ζώα! Μεταφέρετέ τους το μήνυμα πόσο πρέπει να σεβόμαστε το περιβάλλον , τα ζώα όχι μόνο της συντροφιάς αλλά και όσα ζουν στη φύση!

19.Κάντε γυμναστική!

20.Σεβασμός στην ιδιαιτερότητα! Με αφορμή ένα παιδάκι του περιβάλλοντος σας, στην οικογένεια, στο σχολείο, στη γειτονιά κα μιλήστε στα παιδιά για τα άτομα με αναπηρίες ή ιδιαιτερότητες! Υπάρχουν πολλά παραμύθια , παραβολές αλλά και οπτικοακουστικό υλικό που μπορείτε να εντάξετε σε αυτήν την προσπάθεια, την αποδοχή!

Β)   ΣΤΟΧΟΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ/ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

   Επειδή η ειδική αγωγή είναι σαν μία μεγάλη ομπρέλα και οι αναπτυξιακές διαταραχές καλύπτουν ευρύ φάσμα δυσλειτουργιών και ελλειμμάτων  οι δραστηριότητες παρακάτω διαχωρίζονται με βάση τις εκάστοτε δεξιότητες :

Ενίσχυση αιθουσαίου συστήματος:

1. Αυτοσχέδια αιώρα  ή κούνια κήπου! Αν έχετα κούνια στον κήπο σας καλώς! Διαφορετικά μπορείτε με ένα σεντόνι να φτιάξετε μια αυτοσχέδια αιώρα, όπου κρατούν οι ενήλικες γερά τις άκρες , μπαίνει το παιδί και το κουνούν.

2. Κουνιστή καρέκλα ή καρέκλα με ροδάκια! Για να τους γίνει διασκεδαστικό μπορείτε να παίζετε <<αυτοκινητάκια>> και να κατευθύνεστε με στόχο!!!

3. Σκοινάκι! Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι μικροί πέζαμε σκοινάκι, είναι μια πολύ καλή δραστηριότητα για την ενίσχυση του αιθουσαίου συστήματος!

4. Μπάλα γυμναστικής! Βάλτε το παιδί σε πρηνή θέση πάνω στην μπάλα (μπρούμυτα) και ζητήστε να κινηθεί με τα χέρια, να κυλήσει. Εάν του είναι δύσκολο του κρατάτε τα πόδια ώστε να βοηθήσετε στην ισορροπία του.

5. Το συνηθισμένο αεροπλανάκι! Σηκώνετε το παιδί με τα πόδια σας όντας αυτό σε πρηνή θέση , κοιτάζεστε πρόσωπο με πρόσωπο και το κινείται με τα πόδια σας!

Ενίσχυση ιδιοδεκτικού συστήματος:

1. Μετακίνηση-σπρώξιμο αντικειμένων. Βάλτε το να σπρώξει βαριά (ανάλογα των δυνανοτήτων του) αντικείμενα με τα χέρια.

2. Μαξιλαροπόλεμος! Παίξτε με τα μαξιλάρια , όσο πιο σκληρά τόσο καλύτερα και αφήστε το να παίξει, να κρυφτεί στα σεντόνια!

3. Ποδηλατάκι! Καθίστε απέναντι κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον και ενώστε τα πόδια σας, αριστερό με αριστερό, δεξί με δεξί και κάντε ποδήλατο! (Ενισχύεται και ο αμφίπλευρος κινητικός συντονισμός-πλευρίωση)

4. Δραστηριότητες σε πρηνή θέση με μπάλα ή κάθισμα.

5. Πλαστελίνη-πυλός-ζυμάρι! Φτιάξτε οτιδήποτε αρέσει στα παιδιά με αυτά!

    Ενίσχυση οπτικοκινητικού συντονισμού:

1. Περπάτημα σε ταινία. Βάλτε τα παιδιά να περπατήσουν σε μια χαρτοταινία που έχετε τοποθετήσει στο πάτωμα, κοιτάζοντάς την να πηγαίνουν στην αντίστοιχη κατεύθυνση. Για αύξηση της έντασης – δυσκολίας μπορείτε να το βάλετε να ακολουθεί μπάλα ελαφρώς κινώντας την κατά μήκος της γραμμής.

2. Παίξτε βόλεϋ με μπάλα ή μπαλόνι!

3. Παίξτε μπόουλινγκ.

4. Ακολούθηση γραμμών. Σχεδιάστε γραμμές , καμπύλες ή ζικ ζακ σε ένα χαρτί (ή βρείτε το έτοιμο) που το παιδί ξεκινώντας από την αρχή πρέπει να φτάσει στο τέλος με το δάχτυλό του ή το μολύβι του(αυξημένη δυσκολία). ΠΧ Το λαγουδάκι ψάχνει το σπίτι του. Ακολούθησε τη γραμμή να φτάσει σε αυτό!

5. Τοποθέτηση αντικειμένων σύροντάς τα. Φτιάχνετε σε ένα χαρτί έναν κύκλο, ένα σακουλάκι, ένα δοχείο βάζετε μέσα φακές και αναθέτετε στο παιδί να τις μεταφέρει μία μία με το δάχτυλό του ακολουθώντας μία γραμμή μέσα σε ένα άλλο αντίστοιχο σχέδιο που έχετε ζωγραφίσει!

Ενίσχυση οπτικής επεξεργασίας - αντίληψης- μνήμης :

1. Kάρτες! Δείξτε του έναν αριθμό καρτών ανάλογο με την ηλικία του για λίγο και μετά κρύψτε τες ώστε να σας πει ποιες ήταν. Εάν θέλετε να αυξήσετε τη δυσκολία του λέτε να σας πει με ποια σειρά ήταν τοποθετημένες.

2. Παζλ! Δώστε του να φτιάξει ένα παζλ που του αρέσει!

3. Μοτίβο! Παιχνίδι ‘’ Τι λείπει; ‘’. Δώστε του να συμπληρώσει ένα μοτίβο με αυτό που λείπει είτε αντικείμενο είτε να γράψει στο χαρτί !

4. Τουβλάκια! Κατασκευάστε με τουβλάκια ή κυβάκια ό,τι διαθέτετε κάτι , κρύψτε το ώστε να κληθεί το παιδί να φτιάξει το ίδιο. Εάν θέλετε να αυξήσετε τη δυσκολία μπορείτε να έχετε διαφορετικά χρώματα στα τουβλάκια και να πρέπει στα σημεία αυτά να βάλει τα αντίστοιχα.

5. Αντιγραφή σχεδίου , αριθμών , γραμμάτων. Δημιουργήστε ένα σχέδιο, μία ακολουθία αριθμών ή γραμμάτων δείξτε τη στο παιδί για λίγο και μετά πείτε του να γράψει ό,τι είδε με την ίδια σειρά ή του φτιάχνετε σε άλλο χαρτί 3 ακολουθίες με μόνο μία σωστή ώστε να βρει τη σωστή ακολουθία.(εδώ μειώνεται ο βαθμός δυσκολίας καθώς η ορθή ακολουθία του δίνεται ως επιλογή).

Ενίσχυση παραγωγής λόγου – Ανάπτυξη λεξιλογίου

1. Μπάλα! Πετάτε ο ένας στον άλλον μία μπάλα και σε κάθε πέταγμα ο καθένας λέει κάτι που έχετε ορίσει πχ. Ζώα που ξεκινούν από το γράμμα ‘’Α’’ κτλπ

2. Συνέχιση πρότασης! Ξεκινάει ο γονιός μία πρόταση και τη συνεχίζει το παιδί.

3. Ιστορία από οπτικοποιημένο υλικό. Δείχνει ο γονιός στο παιδί εικόνες , τις βάζει με τη σειρά και φτιάχνει μία ιστορία!

4. Λέξεις! Δίνει ο γονιός λέξεις στο παιδί και αυτό φτιάχνει προτάσεις προφορικά είτε γραπτά.

5. ‘’Βρες όσες περισσότερες λέξεις μπορείς’’. Του δίνει ο γονιός ένα γράμμα και το παιδί προσπαθεί να βρε όσες περισσότερες λέξεις μπορεί.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΡΑΦΗΣ:

Ενίσχυση λεπτής κινητικότητας:

1. Άπλωμα ρούχων! Αφήστε τα να τοποθετήσουν τα μανταλάκια πάνω στα ρούχα, όσο πιο <<σκληρά>> είναι αυτά τόσο πιο δύσκολο γίνεται!

2. Κομπολόι με χάντρες. Δώστε του ένα σκοινί να βάλει χάντρες. Ξεκινάτε με πιο μεγάλες και καταλήγετε με πιο μικρές ώστε να αυξηθεί η δυσκολία.

3. <<Πλάθω κουλουράκια>>. Ας σας βοηθήσουν στο ζύμωμα! Επισημαίνετε κυρίως να το κάνουν με τα δάχτυλά τους!

4. ‘’Κουμπώνω-ξεκουμπώνω’’. Κουμπώστε και ξεκουμπώστε μια ζακέτα ή βανίλιες μαγειρικής!

5. ‘’Βιδώνω-ξεβιδώνω’’. Δώστε του να κουμπώνει και να ξεβιδώνει μπουκάλια.

Ενίσχυση γραφοκινητικών δεξιοτήτων:

1. Ζωγραφική με έλεγχο κινήσεων και μέσα στο πλαίσιο-Αυθόρμητο σχέδιο-Αντιγραφή σχεδίου-σχημάτων-αριθμών-γραμμάτων.

2. Ασκήσεις προσέχοντας μη βγω από το πλαίσιο ή ακολουθώντας τις τελίτσες. Ακολουθεί το πλαίσιο προσπαθώντας όσο το δυνατό περισσότερο να μη σηκώσει το μολύβι από το χαρτί. (Τα σχέδια αλλάζουν και η δραστηριότητα δυσκολεύει προκειμένου να εξελίσσεται βαθμιαία)

1. 3. Γραφή σε κάθετο επίπεδο. Αφήστε το παιδί να γράψει ή να ζωγραφίσει σε ένα φύλλο χαρτί που έχει κολλήσει στον τοίχο(γενικά σε μία επιφάνεια). Βοηθά σε πολλές δεξιότητες μία εξ αυτών η ενίσχυση λειτουργίας της γραφής αφού ο καρπός βρίσκεται σε εκτεταμένη θέση έτσι σταθεροποιείται το χέρι καθώς δεν έχει κάπου να ακουμπήσει , με αποτέλεσμα να ελέγχει καλύτερα το μολύβι του κατά τη γραφή  ή  οποιοδήποτε άλλο εργαλείο.
2. 4. Δραστηριότητα σε κάθετο επίπεδο! Κολλήστε μια διαφάνεια, ένα φύλλο χαρτί στον τοίχο ή κάτω από το τραπέζι και σε ύπτια θέση (ανάσκελα) ξαπλωμένο το παιδί κοιτάζοντας προς τα πάνω να  κολλάει αυτοκόλλητα!
3. 5. Αντιγραφή γραμμάτων και αριθμών κατευθυνόμενα με τελίτσες.

Ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων:

1. 1. Παιχνίδια σε ομάδες.
2. 2. Εφαρμογή κανόνων -  Οδηγίες
3. 3. Έλεγχος συναισθήματος (κυρίως τη διαχείριση της ήττας)
4. 4. Παιχνίδια ρόλων-μίμησης (κουκλο-θέατρο)
5. 5. Συμβολικό παιχνίδι

ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΘΕΙ πως πολλές δραστηριότητες της β κατηγορίας  δεν αφορούν αμιγώς παιδιά αυτής αλλά ανάλογα με την ηλικία μπορούν να εφαρμοστούν και σε παιδιά τυπικής ανάπτυξης με παιδαγωγικό-ψυχαγωγικό στόχο και όχι θεραπευτικό.

Καλή σας διασκέδαση!!!!!!!!!!!